مروری بر تاریخچه وای فای (wifi) از گذشته تا امروز

مقدمه

امروزه وای‌فای آن‌قدر در زندگی روزمره ما جا افتاده که فراموش می‌کنیم این فناوری جوان، مسیری طولانی و پر از تحول را از نخستین آزمایش‌های رادیویی دهه‌ ۷۰ میلادی تا استانداردهای پرسرعت Wi‑Fi 6 و Wi‑Fi 7 طی کرده است. داستان وای‌فای از شبکه‌های آزمایشی مانند ALOHAnet و آزاد شدن باندهای فرکانسی بدون مجوز در دهه‌ ۸۰ آغاز شد، با معرفی استاندارد IEEE 802.11 در سال ۱۹۹۷ و شکل‌گیری Wi‑Fi Alliance  در اواخر دهه‌ ۹۰ وارد فاز تجاری شد و به‌سرعت از محیط‌های آزمایشگاهی و سازمانی به خانه‌ها، تلفن‌های همراه و حتی اشیای هوشمند راه پیدا کرد. در این مقاله، تاریخچه وای‌ فای را از گذشته تا امروز مرور می‌کنیم.

نگاهی به پیشرفت‌های قبل از Wi-Fi

پیش از آنکه فناوری Wi‑Fi شکل بگیرد و شبکه‌های بی‌سیم به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شوند، مجموعه‌ای از نوآوری‌ها و فناوری‌های اولیه مسیر را برای ظهور آن هموار کردند. از اواخر قرن نوزدهم، مخترعانی مانند گوگلیلمو مارکونی با توسعه تلگراف بی‌سیم نخستین اثبات عملی را ارائه دادند که ارتباطات بدون استفاده از سیم ممکن است. سامانه تلگراف بی‌سیم مارکونی توانست پیام‌های نقطه‌به‌نقطه را از طریق امواج رادیویی منتقل کند و پایه‌های اصلی ارتباطات رادیویی را شکل دهد؛ پایه‌هایی که بعدها در فناوری‌های پیچیده‌تر بی‌سیم کاربرد گسترده‌ای پیدا کردند.

در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، استفاده از موج‌های مایکروویو برای انتقال اطلاعات در فواصل طولانی رشد یافت. این فناوری، امکان برقراری ارتباط میان شهرها و حتی کشورها را با سرعت و کیفیت بهتر فراهم کرد و نقش مهمی در شکل‌گیری شبکه‌های ارتباطی گسترده داشت. هم‌زمان صنعت دریایی و هوایی نیز از مزایای ارتباطات بی‌سیم بهره‌مند شد. ارتباطات دریایی بی‌سیم باعث شد کشتی‌ها بتوانند در شرایط اضطراری یا هنگام طی مسیرهای طولانی، با سرعت و امنیت بیشتری با پایگاه‌های کنترل ارتباط بگیرند. همچنین در هواپیماها سیستم‌های ارتباطات بی‌سیم از همان دوران اولیه توسعه یافت و امکان تبادل پیام بین خلبانان و مراکز کنترل پرواز را فراهم کرد.

در کنار این پیشرفت‌ها، رادیوآماتورها نقش چشمگیری در آزمایش و گسترش فناوری‌های بی‌سیم داشتند. آنها با انجام آزمایش‌های مستقل، مخابره پیام‌ها با امواج کوتاه را امتحان می‌کردند و تجربیات خود را برای بهبود فناوری‌های ارتباطی به اشتراک می‌گذاشتند. این تلاش‌ها در نهایت با تدوین استانداردهای رادیویی ساختارمندتر شد و زمینه‌ساز شکل‌گیری استانداردهای مهمی مانند IEEE 802.11 گشت؛ استانداردی که اساس شبکه‌های محلی بی‌سیم  (WLAN) و در نهایت فناوری Wi‑Fi را تشکیل داد. به‌این‌ترتیب، مجموعه این نوآوری‌ها و تلاش‌های چند دهه‌ای در نهایت به تولد یکی از مهم‌ترین فناوری‌های ارتباطی عصر حاضر منجر شد.

تاریخچه Wi‑Fi و معرفی افراد تأثیرگذار

فناوری Wi‑Fi نتیجه تلاش گروه بزرگی از مهندسان، پژوهشگران و پیشگامان علمی است که طی دهه‌ها روی شکل‌گیری و تکامل ارتباطات بی‌سیم کار کردند. یکی از چهره‌های برجسته در این مسیر، جان او. سالیوان بود که به همراه گروهی از مهندسان در دهه ۱۹۹۰ روی استانداردهای IEEE 802.11 کار می‌کرد. این استانداردها سنگ‌بنای اصلی شبکه‌های بی‌سیم مدرن شدند و زیربنای شبکه‌هایی را فراهم کردند که امروزه تقریبا در همه خانه‌ها و محیط‌های کاری به چشم می‌خورند. در کنار او، چارلز هالمارک نیز نقش مهمی در توسعه نسخه 802.11b داشت؛ نسخه‌ای که با افزایش سرعت انتقال داده‌ها، راه را برای استفاده گسترده‌تر از Wi‑Fi در دنیای واقعی هموار کرد.

در کنار مهندسان دانشمند، چهره‌هایی مانند هدی لامار نیز تأثیر قابل‌توجهی بر این فناوری گذاشتند. هدی لامار، که بیشتر به عنوان بازیگر هالیوودی شناخته می‌شود، همراه با جورج انتیل فناوری «پرش فرکانسی» را اختراع کرد؛ روشی که برای جلوگیری از اختلال و شنود سیگنال‌ها طراحی شد و بعدها اساس بسیاری از فناوری‌های بی‌سیم، از جمله Wi‑Fi و بلوتوث، را تشکیل داد. علاوه بر او، اندیشمندانی همچون نیکولاس نگروپونته نیز با ارائه ایده‌های نو و توسعه مفاهیم شبکه‌های بی‌سیم در MIT نقش مهمی در گسترش این فناوری ایفا کردند. حتی نویسندگانی مانند آرتور سی. کلارک، با طرح ایده استفاده از ماهواره‌های ژئواستاتیک برای ارتباطات جهانی، الهام‌بخش بسیاری از پیشرفت‌های مربوط به ارتباطات بی‌سیم شدند.

در کنار افراد، سازمان‌ها و شرکت‌های فناوری نیز نقش کلیدی در تکامل Wi‑Fi داشتند. استانداردهای IEEE توسط تیمی بزرگ از مهندسان و متخصصان تدوین شدند و مسیر را برای ایجاد شبکه‌های بی‌سیم پایدار و سازگار هموار کردند. شرکت‌هایی مانند IBM، Lucent Technologies، Cisco و NCR با تولید تجهیزات شبکه، توسعه روترها و ارائه راهکارهای بی‌سیم، زمینه استفاده گسترده از Wi‑Fi را در سراسر جهان فراهم کردند.

تکامل استانداردهای Wi‑Fi از گذشته تا امروز

استانداردهای Wi‑Fi مجموعه‌ای از مقررات فنی هستند که توسط مؤسسه IEEE برای تضمین سازگاری، سرعت مناسب و عملکرد پایدار میان دستگاه‌های بی‌سیم تدوین شده‌اند. این استانداردها با پیشرفت فناوری به مرور به‌روزرسانی شده‌اند تا نیاز به سرعت‌های بالاتر، تداخل کمتر، کارایی بیشتر و ارتباطات پایدارتر را برطرف کنند. هر نسخه از استانداردها، فناوری‌های تازه‌ای مانند OFDM، MIMO و OFDMA را معرفی کرده که نقشی کلیدی در ارتقای ظرفیت شبکه و کیفیت ارتباط داشته‌اند. به این ترتیب، تکامل این استانداردها باعث شده Wi‑Fi از یک فناوری ساده خانگی به ابزاری قدرتمند برای شبکه‌های حرفه‌ای، صنعت و ابزارهای موبایلی تبدیل شود.

فهرست استانداردهای رایج Wi‑Fi عبارت است از:

 IEEE 802.11b: سرعت 11 مگابیت بر ثانیه در فرکانس 2.4 گیگاهرتز با استفاده از DSSS

 IEEE 802.11a: سرعت 54 مگابیت بر ثانیه در فرکانس 5 گیگاهرتز و عملکرد بهتر در محیط‌های پر تداخل

 IEEE 802.11g: سرعت 54 مگابیت بر ثانیه در فرکانس 2.4 گیگاهرتز با فناوری OFDM

 IEEE 802.11n: پشتیبانی از MIMO و سرعت تا 300 مگابیت بر ثانیه یا بیشتر

 IEEE 802.11ac: عملکرد در باند 5 گیگاهرتز، استفاده از MIMO و سرعت بیش از 1 گیگابیت بر ثانیه

 IEEE 802.11ax (Wi‑Fi 6): بهره‌گیری از OFDMA و افزایش کارایی در ترافیک سنگین

 Wi‑Fi 6E: نسخه گسترش‌یافته Wi‑Fi 6 با پشتیبانی از باند جدید 6 گیگاهرتز

مقایسه نسل‌های مختلف WI‑FI و ویژگی‌های آن‌ها

در ادامه قصد داریم سیر تکامل وایفای از نسخه ۱ تا نسخه ۷ را بررسی کنیم.

WI-FI 1 (802.11b)

نسل اول وایفای در سال 1999 به صورت عمومی عرضه شد و در واقع نقطه‌ای بود که وایفای میان مردم شناخته شد. این استاندارد روی فرکانس 2.4 گیگاهرتز کار می‌کرد و حداکثر سرعت آن به 11 مگابیت بر ثانیه می‌رسید. وایفای 1 به‌طور همزمان با استاندارد 802.11a یا همان وایفای 2 معرفی شد؛ اما به دلیل عرضه عمومی، محبوبیت بیشتری پیدا کرد. یکی از مشکلات اصلی وایفای 1 تداخل شدید سیگنال با دستگاه‌هایی مانند مایکروویو و دوربین‌های مراقبت نوزاد بود که باعث افت کیفیت و قطع لحظه‌ای اتصال می‌شد. امروزه این استاندارد تقریبا منسوخ شده و فقط دستگاه‌های بسیار قدیمی ممکن است هنوز از آن پشتیبانی کنند.

WI-FI 2 (802.11a)

وایفای 2 نیز در سال 1999 و همزمان با وایفای 1 معرفی شد؛ اما برخلاف نسل اول، کاربرد آن عمومی نبود و بیشتر برای مصارف تجاری و صنعتی تولید شد؛ به همین دلیل مودم‌های مبتنی بر آن کمیاب بودند. این استاندارد بر پایه فرکانس 5 گیگاهرتز اجرا می‌شد که مشکل تداخل فرکانسی را تا حد زیادی برطرف می‌کرد و سرعت 54 مگابیت بر ثانیه را ارائه می‌داد. وایفای 2 اولین نسلی بود که فناوری OFDM را معرفی کرد؛ قابلیتی که اجازه می‌داد چندین دستگاه به‌صورت همزمان به یک روتر متصل شوند؛ در حالی که در نسل‌های قبل تنها امکان اتصال یک دستگاه وجود داشت. امروزه این نسل نیز به‌طور کامل منسوخ شده است.

WI-FI 3 (802.11g)

نسل سوم وایفای در سال 2003 عرضه شد تا فاصله‌ی عملکردی میان وایفای 1 و وایفای 2 کاهش یابد. وایفای 3 دوباره روی فرکانس 2.4 گیگاهرتز فعالیت می‌کرد؛ اما سرعتی معادل 54 مگابیت بر ثانیه ارائه می‌داد؛ مشابه استاندارد 802.11a. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های وایفای 3، سازگاری دوطرفه با نسل‌های قبلی بود. اگر روتر شما از وایفای 3 پشتیبانی می‌کرد و دستگاه شما وایفای 2 داشت (یا برعکس)، همچنان اتصال برقرار می‌شد؛ هرچند سرعت اتصال به 11 مگابیت بر ثانیه کاهش پیدا می‌کرد. این استاندارد تا سال‌ها در بسیاری از دستگاه‌های خانگی مورد استفاده قرار گرفت.

WI-FI 4 (802.11n)

نسل چهارم وایفای در سال 2009 عرضه شد و یکی از مهم‌ترین جهش‌های فناوری محسوب می‌شود. این نسل برای اولین بار از دو فرکانس 2.4 و 5 گیگاهرتز پشتیبانی می‌کرد. سرعت نیز به طرز چشمگیری تا 300 مگابیت بر ثانیه روی فرکانس 2.4 گیگاهرتز و تا 600 مگابیت بر ثانیه روی فرکانس 5 گیگاهرتز افزایش یافت. وایفای 4 تکنولوژی MIMO را معرفی کرد؛ نسخه‌ای پیشرفته‌تر از OFDM که به‌جای تقسیم سیگنال، از چندین مسیر فرکانسی برای انتقال داده استفاده می‌کرد و امکان اتصال پایدار چندین دستگاه را فراهم می‌کرد. با وجود گذشت بیش از 14 سال از معرفی آن، همچنان برخی مودم‌های موجود در بازار ایران، مانند TF-i60 ایرانسل، از این استاندارد استفاده می‌کنند.

WI-FI 5 (802.11ac)

وایفای نسل پنج در سال 2014 معرفی شد و تمرکز آن به‌طور کامل روی فرکانس 5 گیگاهرتز بود. این استاندارد حداکثر سرعتی نزدیک به 1 گیگابیت بر ثانیه ارائه می‌کرد. یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های این نسل، فناوری Beamforming بود که با تحلیل موقعیت دستگاه، سیگنال وایفای را مستقیما به سمت آن ارسال می‌کرد و از پراکندگی بیهوده سیگنال جلوگیری می‌کرد. به همین دلیل کیفیت اتصال به‌طور محسوسی افزایش یافت. امروزه بخش بزرگی از مودم‌های موجود در بازار ایران همچنان به وایفای 5 مجهز هستند و تنها تعداد کمی از مودم‌ها از نسل 6 پشتیبانی می‌کنند.

WI-FI 6 و WI-FI 6E (802.11ax)

وایفای 6 یکی از جدیدترین نسل‌های موجود در بازار است که در سال 2019 عرضه شد. این نسل مانند وایفای 4 از هر دو فرکانس 2.4 و 5 گیگاهرتز پشتیبانی می‌کند و بیشترین سرعت نظری آن به 9.6 گیگابیت بر ثانیه می‌رسد. وایفای 6 به دلیل پشتیبانی گسترده در گوشی‌های جدید، لپ‌تاپ‌ها و مودم‌های حرفه‌ای، امروزه به یکی از استانداردهای رایج تبدیل شده است. یک سال بعد نسخه‌ی پیشرفته‌تر به نام وایفای 6E معرفی شد که از باند فرکانسی 6 گیگاهرتز نیز پشتیبانی می‌کرد. این اولین باری بود که وایفای از سه باند 2.4، 5 و 6 گیگاهرتز استفاده می‌کرد؛ هرچند سرعت آن نسبت به وایفای 6 تغییری نداشت.

WI-FI 7 (802.11be)

وای‌فای ۷ که با نام فنی IEEE 802.11be و لقب EHT یا Extremely High Throughput شناخته می‌شود، نسل بالقوه بعدی شبکه‌های بی‌سیم است که با هدف ارتقای تدریجی استانداردهای قبلی، به‌ویژه Wi‑Fi 6 طراحی شده است. این استاندارد تلاش می‌کند همان قابلیت‌هایی را که در نسل‌های قبلی معرفی شده‌اند مانند بهره‌وری طیف، ظرفیت بالا و عملکرد پایدار به سطحی بالاتر برساند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این ارتقا، بهبود فناوری OFDMA است؛ قابلیتی که در Wi‑Fi 6 اضافه شد و اجازه می‌داد روترها دستگاه‌های بیشتری را مدیریت کنند.

 در Wi‑Fi 7 قابلیت هماهنگی چند نقطه دسترسی (AP Coordination) به OFDMA اضافه شده تا چندین AP بتوانند با یکدیگر هماهنگ شوند و در شبکه‌های بزرگ عملکرد سریع‌تر و کم‌تداخل‌تری ارائه دهند. وای‌فای ۷ مانند فناوری 5G توجه ویژه‌ای به کاهش تأخیر دارد؛ تأخیری که در کاربردهایی مانند تماس‌های ویدیویی، بازی‌های آنلاین و پخش زنده به‌خوبی قابل مشاهده است. هر چه فاصله از منبع سیگنال بیشتر شود یا شبکه شلوغ‌تر باشد، این تأخیر افزایش می‌یابد.

 به همین دلیل، Wi‑Fi 7 از قابلیت Multi‑Link Operation (عملیات چند پیوندی) بهره می‌برد. این ویژگی به دستگاهها و نقاط دسترسی اجازه می‌دهد به‌طور همزمان از چندین باند و کانال استفاده کنند و در صورت وجود تداخل یا ازدحام، سریعا مسیر جایگزین انتخاب شود. نتیجه این فناوری، اتصال پایدارتر، کاهش زمان انتظار و بازیابی سریع شبکه در شرایط شلوغ است. هرچند هدف اصلی Wi‑Fi 7 صرفا افزایش سرعت نبوده؛ اما پشتیبانی از کانال‌های پهن ۳۲۰ مگاهرتزی باعث شده سرعت نظری آن جهشی چشمگیر داشته باشد.

 برای مقایسه، وای‌فای ۶ تنها از کانال‌های ۱۶۰ مگاهرتزی بهره می‌برد. این کانال‌های پهن‌تر برای فعالیت‌های سنگین مانند استریم 8K، واقعیت مجازی، محاسبات ابری و انتقال فایل‌های حجیم ایده‌آل هستند. افزون بر این، Wi‑Fi 7 تعداد جریان‌های فضایی (Spatial Streams) را به ۱۶ جریان افزایش می‌دهد. طبق اعلام اینتل، ترکیب این ۱۶ جریان با کانال‌های ۳۲۰ مگاهرتزی می‌تواند سرعت نظری را به ۴۶ گیگابیت بر ثانیه برساند؛ مقداری که بیش از پنج برابر سرعت Wi‑Fi 6 است و نقطه عطفی بزرگ در فناوری شبکه‌های بی‌سیم به شمار می‌رود.

استفاده‌های ابتدایی Wi‑Fi از شبکه‌های خانگی تا نظامی

در مراحل اولیه توسعه Wi‑Fi، این فناوری بیشتر برای ایجاد ارتباطات بی‌سیم ساده و کاربردی در محیط‌های خانگی و نظامی مورد استفاده قرار گرفت. یکی از نخستین و مهم‌ترین کاربردهای آن، ایجاد شبکه‌های خانگی بود که امکان اتصال رایانه‌ها، لپ‌تاپ‌ها و بعدها دستگاه‌های همراه را بدون نیاز به کابل فراهم می‌کرد. هم‌زمان، صنعت نظامی نیز از مزیت این فناوری برای برقراری ارتباطات تاکتیکی، ارسال داده میان هواپیماها و ناوگان دریایی و افزایش سرعت هماهنگی در عملیات میدانی بهره برد.

ورود Wi‑Fi به محیط‌های تجاری نیز بسیار سریع اتفاق افتاد؛ شرکت‌ها و سازمان‌ها از آن برای اتصال سیستم‌های اداری و رایانه‌ای استفاده کردند تا انعطاف‌پذیری شبکه و جابه‌جایی کارکنان در محیط کاری افزایش یابد. در صنایع تولید و انبارداری نیز Wi‑Fi به ابزاری کلیدی برای اتصال دستگاه‌های اتوماسیون، ربات‌ها و سامانه‌های مدیریت موجودی تبدیل شد و نقش مهمی در افزایش بهره‌وری داشت. همچنین، بخش حمل‌ونقل از هواپیماها و قطارها گرفته تا ناوگان حمل‌ونقل شهری با استفاده از این فناوری توانست ارتباطات درونی و بیرونی وسایل نقلیه را بهبود دهد.

 راه‌اندازی نقاط دسترسی عمومی مانند فرودگاه‌ها، هتل‌ها و کافی‌شاپ‌ها نیز به مردم امکان داد تا بدون محدودیت مکانی از اینترنت استفاده کنند. در سال‌های بعد، با گسترش دستگاه‌های همراه مانند گوشی موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و حتی دوربین‌های دیجیتال، Wi‑Fi به یکی از ضروری‌ترین روش‌های ارتباطی تبدیل شد و پایه‌گذار تجربه امروزی ما از اتصال بی‌سیم شد.

آشنایی با فناوری نوظهور Wi‑Fi Aware

فناوری Wi‑Fi Aware یکی از جدیدترین نوآوری‌های اتحادیه وای‑فای است که امکان شناسایی و تعامل میان دستگاه‌ها را بدون نیاز به اتصال اینترنت، GPS یا لینک مستقیم وای فای فراهم می‌کند. این فناوری با استفاده از ارتباط نظیر به نظیر (P2P) طراحی شده تا دستگاه‌های مجهز، بتوانند به صورت دائمی حضور یکدیگر را تشخیص داده و اطلاعات پایه را رد و بدل کنند. نکته مهم این است که Wi‑Fi Aware حتی در محیط‌های شلوغ و عمومی نیز عملکرد پایدار و دقیقی ارائه می‌دهد و بر اساس تنظیمات کاربر، تنها دستگاه‌ها و سرویس‌های کاربردی و مرتبط را شناسایی می‌کند.

کاربردها و مزایای عملی Wi‑Fi Aware

Wi‑Fi Aware نه‌تنها از نظر مصرف انرژی با مشکل خاصی روبه‌رو نیست، بلکه طبق گفته اتحادیه وای‑فای، از استانداردهای رایج وای فای نیز کم‌مصرف‌تر عمل می‌کند؛ موضوعی که آن را برای دستگاه‌های همراه ایده‌آل می‌سازد. این فناوری ظرفیت بسیار بالایی برای تحول در حوزه‌هایی مانند بازی و سرگرمی، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات هوشمند، مسیریابی در فضاهای داخلی و سرویس‌های تجاری و فروشگاهی دارد. انتظار می‌رود با گسترش دستگاه‌های مجهز به این قابلیت، Wi‑Fi Aware به یکی از زیربناهای مهم ارتباطات محلی و سرویس‌های مبتنی بر حضور (Proximity Services) تبدیل شود.

نقش گوگل در تحول شبکه‌های بی‌سیم و گسترش وای‌فای

گوگل به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکتهای فناوری در دنیا، نقشی مهم در توسعه سرویس‌هایی داشته است که وابستگی عمیقی به شبکه‌های بی‌سیم و وای‌فای دارند. از موتور جستجوی گوگل گرفته تا سرویس‌هایی مانند YouTube، Google Maps، Google Photos و Gmail، همه و همه نیازمند اینترنت پایدار و پرسرعت هستند. در واقع، گسترش استفاده از این ابزارها در زندگی روزمره باعث شد کاربران بیش از هر زمان دیگری به اتصال بی‌سیم سریع و قابل اعتماد متکی شوند؛ موضوعی که به شکل‌گیری نیاز جدی به نسل‌های جدیدتری از وای‌فای کمک کرد.

از سوی دیگر، گوگل با معرفی محصولاتی مانند Google Nest WiFi و Google WiFi Mesh به‌طور مستقیم وارد حوزه شبکه‌های بی‌سیم شد و تلاش کرد تجربه استفاده از اینترنت را در خانه‌ها و محیط‌های کاری بهبود دهد. سیستم‌های مش وای‌فای گوگل با اتصال چندین نقطه دسترسی، پوشش یکپارچه‌تری ایجاد می‌کنند و عملا بسیاری از مفاهیم مدرن شبکه از جمله قابلیت‌هایی مشابه عملیات چندپیوندی و بهبود مدیریت ترافیک را وارد زندگی کاربران عادی کرده‌اند. به همین دلیل، می‌توان گفت پیشرفت ابزارهای گوگل و رشد اینترنت همراه آن، یکی از عوامل مهمی بوده است که نیاز به وای‌فای سریع‌تر، پایدارتر و هوشمندتر را در سال‌های اخیر افزایش داده است.

جمع بندی

در یک نگاه کلی، تاریخچه وای‌فای از آغاز شکل‌گیری ارتباطات بی‌سیم تا رسیدن به نسل هفتم، داستانی از نوآوری، افزایش سرعت، کاهش تأخیر و پاسخ به نیازهای رو‌به‌گسترش جهان دیجیتال است. از نخستین تلاش‌ها برای ارسال سیگنال‌های رادیویی و پیدایش استاندارد اولیه IEEE 802.11 در دهه ۱۹۹۰ تا توسعه نسل‌های پیشرفته‌ای مانند Wi‑Fi 6 و نهایتا Wi‑Fi 7، هر مرحله گامی اساسی در بهبود کارایی، گستره پوشش و کیفیت تجربه کاربران بوده است.

 اکنون با فناوری‌هایی مانند 4096 QAM، کانال‌های 320 مگاهرتزی و عملیات چندپیوندی، وای‌فای هم یک ابزار ارتباطی و هم زیرساخت اصلی زندگی هوشمند، اینترنت اشیا، واقعیت مجازی و خدمات ابری محسوب می‌شود. این مسیر تکاملی نشان می‌دهد که وای‌فای همچنان نقشی بنیادین در آینده ارتباطات جهانی خواهد داشت و نسل‌های بعدی آن نیز به‌احتمال زیاد مرزهای سرعت و پایداری را فراتر از تصور امروز ما خواهند برد.