مقدمه

جمع‌آوری سیستم کامپیوتر اگر با دانش و آگاهی کافی صورت نگیرد ممکن است باعث هدر رفتن بودجه شده و درنهایت باعث ناامیدی شما شود. در کنار انتخاب سایر قطعات برای سیستم، انتخاب RAM مناسب هم از جهت اندازه و هم از جهت کیفیت بسیار حائز اهمیت است. رم مناسب چند مزیت مهم را برای سیستم شما به ارمغان می‌آورد ازجمله:

 اجرای باکیفیت بازی‌های رایانه‌ای

 امکان اجرای چندین برنامه به‌طور هم‌زمان بدون کاهش سرعت و عملکرد سیستم

 امکان تماشای ویدئوها/ استریم های زنده در مرورگر کروم که تشنه RAM است.

در این پست از دیجی راهنما نکات مهم درباره انتخاب رم مناسب برای سیستم کامپیوتری را بیان می‌کنیم. امیدواریم در پایان انتخاب آگاهانه‌ای داشته باشید.

رَم چیست؟

حافظه رم (RAM) یا Random Access Memory را می‌توان به‌عنوان حافظه کوتاه‌مدت کامپیوتر در نظر گرفت که بسیار سریع است و اطلاعاتی که پردازنده در حال حاضر به آن‌ها نیاز دارد را ذخیره می‌کند. رم را می‌توان به یک میز کار تشبیه کرد که تمام ابزارها و کاغذهای موردنیازتان برای انجام یک کار روی آن قرار دارند. هرچه این میز بزرگ‌تر باشد، می‌توانید ابزارهای بیشتری را روی آن قرار دهید و کارها را سریع‌تر انجام دهید.

خرید رم دسکتاپ

تفاوت  DDR4, DDR5

رایانه‌های امروزی از حافظه دسترسی تصادفی دینامیکی هم‌زمان (SDRAM) استفاده می‌کنند که از طریق یک ماژول حافظه به برد سیستم رایانه متصل می‌شود.

SDRAM برای اولین بار در اواخر دهه 1990 معرفی شد، ویژگی‌های آن نظیر عملکرد سریع‌تر و ظرفیت‌های بالاتر ، استفاده از انرژی کمتر، افزایش عمر باتری و کاهش گرما باعث شد تا جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.

 عدد نوشته‌شده در آخر DDR نشان‌دهنده نسل رم است. به‌عنوان‌مثال DDR5 مخفف Double Data Rate نسل پنجم است. "MT/s" به معنای مگاترانسفر در ثانیه است و نشان‌دهنده سرعت انتقال داده‌ها به داخل و خارج از ماژول حافظه است. به‌عنوان‌مثال: DDR5-4800.

 استانداردهای صنعت حافظه تقریباً هر ۷ سال یک‌بار، به‌روزرسانی شده و بر اساس آن نسل‌های جدید حافظه معرفی می‌شود که در هر نسل، بر اساس نیاز رایانه‌های آن نسل، تنظیمات و عملکرد مناسب برای افزایش سرعت برنامه‌ریزی‌شده و در نظر گرفته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، در نسل DDR4 محدوده سرعت 2133، 2400، 2666، 2933 و 3200MT/s را پوشش می‌داد. اینتل و AMD معمولاً هرساله چیست‌ها و نسل‌های پردازنده جدیدی را منتشر می‌کنند که سرعت استاندارد بعدی حافظه را ممکن می‌سازد.

 یکی از تمایزهای مهم بین نسل‌های حافظه این است که آن‌ها با نسل‌های قبل سازگار نیستند. ماژول حافظه DDR5 ازنظر فیزیکی در سوکت حافظه DDR4 یا DDR3 قرار نمی‌گیرد. اگرچه ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، یک بریدگی در پایین ماژول به‌عنوان یک کلید عمل می‌کند و فقط در یک سوکت سازگار قرار می‌گیرد. بااین‌حال، در یک نسل حافظه، سرعت‌های حافظه سریع‌تر همیشه با نسل قبل سازگار هستند.

به‌عنوان‌مثال، اگر یک ماژول استاندارد DDR5-5600 را خریداری کنید و از آن با پردازنده نسل دوازدهم اینتل استفاده کنید، حافظه به‌طور خودکار با سرعت 4800MT/s کار می‌کند.

در ادامه، ویژگی‌های نسل پنج را بیان می‌کنیم:

DDR5

 DDR5 نسل پنجم حافظه‌های با دسترسی تصادفی دینامیکی سنکرون با دو نرخ داده، بانام DDR5 SDRAM است. توسعه آن در سال ۲۰۱۷ توسط سازمان استانداردهای صنعتی JEDEC آغاز شد که با ویژگی‌های جدید برای عملکرد بالاتر، مصرف انرژی کمتر، کارآمدی بیشتر و یکپارچگی داده‌های قوی‌تر طراحی‌شده است.

 سرعت این نسل از 4800MT/s* شروع می‌شود، درحالی‌که DDR4 با سرعت 3200MT/s شروع می‌شود. این نشان‌دهنده افزایش 50 درصدی در پهنای باند است. همچنین DDR5 سرعت‌های استانداردی را تا 8800MT/s و فراتر از آن برنامه‌ریزی کرده است.

 در ولتاژ 1.1 ولت، DDR5  تقریباً 20 درصد کمتر از DDR4 در ولتاژ 1.2 ولت مصرف می‌کند. علاوه بر حفظ عمر باتری در لپ‌تاپ‌ها، مزیت قابل‌توجهی نیز برای سرورهای سازمانی دارد که به‌صورت شبانه‌روزی کار می‌کنند.

 ماژول‌های DDR5 دارای مدارهای مجتمع مدیریت انرژی (PMIC) هستند که به تنظیم توان موردنیاز اجزای مختلف ماژول حافظه (DRAM، رجیستر، هاب SPD و غیره) کمک می‌کند. برای ماژول‌های کلاس سرور، PMIC از 12 ولت استفاده می‌کند. برای ماژول‌های کلاس PC، از 5 ولت استفاده می‌کند. این امر باعث توزیع بهتر توان نسبت به نسل‌های قبلی، بهبود یکپارچگی سیگنال و کاهش نویز می‌شود.

 DDR5 از دستگاه جدیدی استفاده می‌کند که Serial Presence Detect (SPD) EEPROM را با ویژگی‌های هاب اضافی ادغام می‌کند، دسترسی به کنترل‌کننده خارجی را مدیریت می‌کند و بار حافظه روی گذرگاه داخلی را از خارجی جدا می‌کند.

خرید رم DDR5

 DDR5 ماژول حافظه را به دو کانال فرعی آدرس پذیر 32 بیتی مستقل تقسیم می‌کند تا کارایی را افزایش دهد و تأخیر دسترسی به داده‌ها را برای کنترلر حافظه کاهش دهد. عرض داده ماژول DDR5 هنوز 64 بیتی است. بااین‌حال، تقسیم آن به دو کانال آدرس پذیر 32 بیتی، عملکرد کلی را افزایش می‌دهد.

 بریدگی در مرکز ماژول مانند یک کلید عمل می‌کند و با سوکت های DDR5 هماهنگ می‌شود تا از نصب DDR4، DDR3 یا سایر انواع ماژول پشتیبانی نشده جلوگیری کند.

 On-die ECC (کد تصحیح خطا) یک ویژگی جدید است که برای تصحیح خطاهای بیت در تراشه DRAM طراحی‌شده است. با افزایش چگالی تراشه‌های DRAM، پتانسیل نشت داده‌ها افزایش می‌یابد. On-die ECC با تصحیح خطاهای داخل تراشه، افزایش قابلیت اطمینان و کاهش نرخ نقص، این خطر را کاهش می‌دهد. این فناوری نمی‌تواند خطاهای خارج از تراشه یا خطاهایی را که در گذرگاه بین ماژول و کنترل‌کننده حافظه واقع در CPU رخ می‌دهد را تصحیح کند. پردازنده‌های دارای ECC برای سرورها و ایستگاه‌های کاری دارای کد نویسی هستند که می‌توانند خطاهای تک یا چند بیتی را در لحظه تصحیح کنند.

 DDR5 RDIMM کلاس سرور، حسگرهای دما را به انتهای ماژول‌ها اضافه می‌کنند تا شرایط حرارتی را در طول DIMM نظارت کنند. این امکان کنترل دقیق‌تر خنک‌کننده سیستم را فراهم می‌کند، یعنی دقیقاً برخلاف کاهش عملکردی که در DDR4 برای دماهای بالا مشاهده می‌شود.

 DDR5 بانک‌ها را از ۱۶ به ۳۲ رسانده است یعنی دو برابر مقدار قبلی. این باعث می‌شود که صفحات بیشتری در یک‌زمان باز شوند و کارایی افزایش یابد. حداقل میزان Burst Length نیز دو برابر شده و از 8 در DDR4 به 16 رسیده است. این کار راندمان گذرگاه داده را بهبود می‌بخشد، دو برابر داده‌های موجود در گذرگاه را فراهم می‌کند و درنتیجه تعداد خواندن/نوشتن برای دسترسی به خط داده حافظه پنهان را کاهش می‌دهد.

اندازه رم

اکثر مردم درباره اندازه رم بر این باورند که هرچه اندازه بیشتر، بهتر. موقع انتخاب و خرید رم نیز اکثر کاربران به آن اهمیت می‌دهند. اما این ظرفیت رم همه ماجرا نیست. تمام قطعات کامپیوتر و همچنین سیستم‌عامل باهم در ارتباط اند.

به‌عنوان‌مثال، یک سیستم‌عامل ۳۲ بیتی تا ۴ گیگابایت رم را پشتیبانی می‌کند. اما یک سیستم عالم 64 بیتی ازلحاظ تئوریکی می‌تواند تا 4 پتا بایت رم را پشتیبانی کند. اما باید بدانید که سی پی یو نیز باید از این مقدار پشتیبانی کند! در غیر این صورت مقدار اضافی  رم نصب‌شده غیرقابل استفاده خواهد بود.

بنابراین موقع خرید رم، مشخصات برد اصلی و سی پی یو و همچنین سیستم‌عامل مورداستفاده را به‌دقت بررسی کنید تا انتخاب دقیق‌تری داشته باشید.

اکثر رایانه‌های شخصی، دارای چهار سوکت رم هستند، اگرچه در برخی از دستگاه‌های رده‌بالا/ایستگاه کاری این عدد به هشت یا بیشتر می‌رسد. لپ‌تاپ‌ها کمی پیچیده‌تر هستند. علاوه بر صفحه‌نمایش بزرگ‌تر، لپ‌تاپ‌های بازی معمولاً دارای دو سوکت حافظه هستند. اما لپ‌تاپ‌های نازک یا فوق نازک ممکن است فقط یک سوکت داشته باشند یا حافظه آن‌ها مستقیماً روی مادربرد نصب‌شده باشد و قابل ارتقا نباشد.

وقتی حافظه‌ها در کنار هم قرار داده می‌شوند باهم ترکیب می‌شوند تا عملکرد سیستم را بالا ببرند. به‌عنوان‌مثال، یک ماژول حافظه DDR5-4800 دارای حداکثر پهنای باند 38.4 گیگابایت بر ثانیه است. در یک مجموعه دو کاناله، این عدد به 76.8 گیگابایت بر ثانیه می‌رسد.

سرعت رم

سرعت، مسئله مهم بعدی است که درک آن نیازمند کمی دقت است. دو عامل مهم در تعیین سرعت رم تأثیر دارند: فرکانس و زمان

سرعت RAM معمولاً با فرکانس بیان می‌شود. اعدادی مانند DDR4-3200 یا DDR4-2666 بیانگر سرعت هستند. این اعداد نشان می‌دهد که رم در هر ثانیه چند بار می‌تواند داده‌ها را بخواند یا بنویسد. به‌عنوان‌مثال، DDR4-3200 به این معنی است که رم می‌تواند 3.2 میلیارد چرخه در ثانیه انجام دهد.

فرکانس‌های بالاتر معمولاً بهتر هستند، اما همه پردازنده‌ها و مادربردها از همه فرکانس‌ها پشتیبانی نمی‌کنند. شاید لازم باشد بررسی کنید که آیا رم انتخاب‌شده با مشخصات سیستم مطابقت دارد یا خیر. همچنین حافظه با فرکانس بالاتر گران‌تر خواهد بود.

تفاوت رم و فلش مموری

اگرچه فروشندگان به حافظه فلش و RAM معمولی - حافظه اصلی رایانه شخصی یا سرور - به‌عنوان حافظه حالت‌جامد اشاره می‌کنند، این دو نوع حافظه تفاوت قابل‌توجهی دارند.

تفاوت بین رم و هارددیسک چیست؟

هارددیسک (یا درایو دیسک) و RAM هر دو حافظه را برای ذخیره داده‌ها فراهم می‌کنند. درایو دیسک تمام حافظه رایانه شما را برای مدت طولانی ذخیره می‌کند. RAM تنها زمانی که برنامه‌های شما باز هستند، داده‌هایی را که به آن‌ها نیاز دارند نگه می‌دارد. رم سریع‌تر است اما ظرفیت کمتری نسبت به هارددیسک دارد.

سیستم من به چه میزان رم نیاز دارد؟

این سؤال می‌تواند در شرایط مختلف، جواب‌های مختلفی داشته باشد. عوامل مؤثر بر جواب این سؤال عبارت‌اند از بودجه موردنظر، نیازهای شما، سایر قطعات موجود بر روی سیستم. به‌عنوان‌مثال اگر از سیستم کامپیوتری برای کارهای عادی استفاده می‌کنید شاید به حافظه رم بالایی نیاز نداشته باشید. اما اگر سیستم مخصوص گیمینگ می‌خواهید ممکن است رم با اندازه‌های بالا نیاز داشته باشید.

اگر دوست دارید برنامه‌های زیادی را در پس‌زمینه اجرا کنید، ممکن است بخواهید این عدد را تا 48 گیگابایت یا حتی ۶۴ گیگابایت افزایش دهید.

سیستم گیمینگ (Gaming PC) چقدر حافظه رم نیاز دارد؟

 برای اجرای بازی‌های رایانه‌ای، بر روی لپ تاپ یا سیستم دسکتاپ، میزان حافظه رم یک عامل مهم و کلیدی است.

  برای بازی‌های سطح پایین، ممکن است ۸گیگابایت حافظه رم کافی باشد.

  برای بازی‌های Mainstream شاید از حداقل ۱۶ گیگابایت شروع کنید.

 بازی‌های پیشرفته‌تر و واقعیت مجازی، ۳۲ گیگابایت منطقی است تا این نوع بازی‌ها بدون تأخیر و به نرمی اجرا شوند.

 نتیجه این‌که ابتدا باید نیازهایتان را تعیین کنید و بر اساس نیازها و بودجه اقدام به تهیه رم برای لپ تاپ یا سیستم دسکتاپ کنید.

تفاوت RAM و ROM

RAM برای ذخیره داده‌هایی که رایانه در حال حاضر از آن استفاده می‌کند استفاده می‌شود، درحالی‌که ROM برای ذخیره داده‌هایی که رایانه برای راه‌اندازی و کارکرد نیاز دارد استفاده می‌شود. RAM سریع‌تر از ROM است، زیرا داده‌های ذخیره‌شده در آن به هر ترتیبی قابل‌دسترسی و تغییر هستند، درحالی‌که داده‌های ذخیره‌شده در ROM فقط قابل‌خواندن هستند.

تفاوت رم و حافظه مجازی

رم به‌صورت سخت‌افزاری در دسترس است اما حافظه مجازی، یکی از ویژگی‌های سیستم‌عامل است که کامپیوتر را قادر می‌سازد تا بتواند کمبود حافظه فیزیکی را با انتقال صفحات داده به حافظه با دسترسی تصادفی از حافظه دیسک جبران کند. این فرآیند به‌صورت موقت انجام می‌شود و به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که به‌صورت ترکیبی از رم و فضای روی هارددیسک کار کند.

حرف آخر

به پایان پست راهنمای خرید رم برای سیستم‌های رایانه‌ای رسیدیم. امیدواریم که با مطالعه این پست، انتخاب بهتری داشته باشید. اگر نکته‌ای ازقلم‌افتاده آن را برای ما ارسال کنید تا این پست تکمیل شود.